Mawy yşyk iň gysga tolkun uzynlygy we iň ýokary energiýa bilen görünýän ýagtylyk spektridir we ultramelewşe şöhlelerine meňzeş gök çyranyň peýdasy we howpy bar.
Umuman alanyňda, alymlar görünýän ýagtylyk spektriniň tolkun uzynlygy 380 nanometrden (nm), gyzyl ujunda takmynan 700 nm çenli tolkun uzynlygy bolan elektromagnit şöhlelenmesini öz içine alýandygyny aýdýarlar.(Theeri gelende aýtsak, nanometr metriň milliarddan bir bölegi - bu 0.000000001 metr!)
Gök çyra, adatça, 380-den 500 nm aralygynda görünýän ýagtylyk hökmünde kesgitlenýär.Mawy çyra käwagt gök-gyrmyzy ýagtylyga (takmynan 380 - 450 nm) we gök firuzeli ýagtylyga (takmynan 450 - 500 nm) bölünýär.
Şeýlelik bilen, görünýän ýagtylygyň takmynan üçden bir bölegi ýokary energiýa görünýän (HEV) ýa-da “gök” ýagtylyk hasaplanýar.
Mawy yşyk hemişelik görüş üýtgemegine sebäp bolup biler.Mawy yşyklaryň hemmesi diýen ýaly göni retinanyň arka tarapyna geçýär.Käbir gözlegler gök ýagtylygyň, düwürtik keseliniň makula degenerasiýa howpuny ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi.
Gözlegler gök ýagtylygyň täsiriniň ýaş bilen baglanyşykly makula degenerasiýasyna ýa-da AMD-e sebäp bolup biljekdigini görkezýär.Bir gözleg, gök ýagtylygyň fotoreptor öýjüklerinde zäherli molekulalaryň çykmagyna sebäp bolandygyny ýüze çykardy.Bu AMD-e sebäp bolup biljek zeperleri döredýär.
Birnäçe ýyl ozal ilkinji nesli ösdürdikmawy yşyk bloklaýjy linzalar.Geçen döwürde tehnologiýanyň täzelenmegi bilen, biziňgök bloklaýjy linzalargöze ilmez ýaly mümkin boldugyça tebigylaşdyrylýar.
Biziňkibýagtylygy blokirlemeklinzalargök ýagtylygy bloklaýan ýa-da siňdirýän süzgüçler bar.Diýseňiz, ulanýan bolsaňyzBularlinzaesekrana seredeniňde, esasanam garaňkydan soň, gök ýagty tolkunlaryň täsirini azaltmaga we gözüň dartylmagyny azaltmaga kömek edip biler.Şeýle-de bolsa, käbir adamlar sanly enjamlardan gök yşyk gözüň döremegine sebäp bolmaýandygyny aýdýarlar.Adamlaryň nägilelik bildirýän kynçylyklary diňe sanly enjamlaryň aşa köp ulanylmagy bilen ýüze çykýar.
Iş wagty: 16-2022-nji fewral